Alüminyum Camlı Yanıgına Dayanıklı Doğramalar Ve Kullanım Esasları :

ALÜMİNYUM CAMLI YANGINA DAYANIKLI DOĞRAMALAR VE KULLANIM ESASLARI :

Dünya gelişip değişirken yapı içerisinde kullanılan malzeme ve sistemler de gün be gün değişmekte ve gelişmektedir.  Bazen saydamlık, bazen ses, bazen mahremiyet bazen de güvenlik anlamında değişiklikler ve yapının kullanım maksadına göre oluşturulacak senaryolar mimari anlamda değişiklikleri mecbur kılmaktadır. Mimarlık ve mühendisliğin bir araya geldiği yeni tasarımlar hiç bitmeyen bir değişimi zorunlu kılmaktadır. Bu sebeple başlıkta da görüleceği üzere yapı güvenliği için vazgeçilmez olan yangına dayanıklı malzemelerin kullanımı doğrama ve kapılarda yeni ürün ve sistem arayışlarını ön plana çıkarmaktadır. Ürün tercihleri konusunu kabaca 3 başlık altında özetlenebilir :

 1- Senaryo 2- Uygun Sistem 3- Uygulama ve ilave faydalar olarak konuyu özetleyebiliriz.

1-    Senaryo : Her binanın yapımında bir amaç mevcuttur ve binalar çeşitli amaçlar için kullanılmaktadırlar . Kimi zaman kütüphane kimi zaman hastane kimi zaman da bir okul veya bir otel . Hangisi olursa olsun yapının kendisine ait bir takım alt senaryoları olmalıdır. Örneklersek acil durumlar için tahliye senaryosu ya da aktif kullanım senaryoları veya deprem senaryoları gibi gündelik hayatlarımızda da kullanmak durumunda olduğumuz benzeri senaryoları yangın için de destekleyici bir faaliyet haline getirmemiz gerekmektedir. Yangın deyince akla bir afet ve kaçış alternatifleri yangın merdivenleri vb. konular ilk akla gelenlerdir. Ancak yapı sektöründe tasarımda binanın kullanım amacına uygun olarak binanın tahliye planına destekleyecek şekilde yangın yayılımını durdurma veya erteleme gibi konuları da içine alan bir yangın senaryosu olmalıdır. Bunları pasif önlemler olarak da adlandırabiliriz. Günümüzde toplumun deneyimlenmiş olduğu  eski olumsuz tecrübeleri de dikkate alan bir takım yangın direktifleri, hali hazırda itfaiye veya danışman kurumlarca tasarımcıyı yönlendirmekte ve daha iyi bir yangın afet senaryosuna yönlendirme yapabilmektedir. Daha açık bir izahatla, afetin en düşük hasarla atlatılması için birtakım mecburiyetler getirmektedir. Yangın kaçış senaryosuna, binanın tahliye edilmesinde zaman kazanılabilmesi ve yangın ilerleyişini durdurmaya çalışma ve yaya kaçış yollarını olabildiğince alev ve dumandan arındırmak için yangına dayanıklı doğrama ve kapılar kullanılmaktadır.

2-    Uygun Sistem : 1 no’lu başlıkta anlatıldığı  üzere senaryonun doğru çalışabilmesi için kullanılan malzemelerden biri olan yangına dayanıklı doğramalar ve kapılar senaryonun ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde seçilmelidir. Bu sebeple yapının kullanım amacına göre 30-60- 90 dk. veya üzeri zaman dilimlerine uygun malzeme seçimi ile işe başlanmalıdır. Çuhadaroğlu Alüminyum Sistemlerinde, FP67 ve DS92YD sistem numaralı yangına dayanıklı doğrama sistemleri mevcuttur. İlgili doğrama sistemleri 90 dakikaya kadar E ve EI sınıfı cinsinden koruma sağlayabilmektedir. Burada basitçe ifade edilen süreler herkes tarafından kolayca anlaşılacaktır.  E ile  EI ‘nın farklarını da inceleyecek olursak  

E diye belirttiğimiz kısaltma İngilizce  “Integrity-Bütünlük” ve EI ‘da “Integrity & Insulation- Bütünlük & Yalıtım “ olarak kısaca tanımlanmıştır. Yangın esnasında mahalde E sınıfı bir doğramaya sahipseniz, doğrama ilgili süre boyunca (30-60 veya 90 dk. ) yangının bir mahalden diğer mahale geçmesine engel olacaktır. Eğer EI sınıfı bir doğramaya sahipseniz doğrama ilgili süre boyunca (30-60 veya 90 dk. ) hem yangını bir mahalden diğer mahale geçişine engel olacak hem de yangın olan tarafta oluşan 1000°C üzeri sıcaklığı (radyan ısı)  güvenli tarafa geçmesine engel olacaktır. Dolayısıyla buradan anlamamız gereken sonuç yangını durdurmak önemlidir ancak yangının ısı transferi ile diğer mahaldeki malzemelerin tutuşmasına engel değildir.

O halde hemen akla gelecek soru  neden oluşuyor bu farklılıklar ? En kısa cevapla maliyetler ve kullanım amaçları. Kullanılan her mahal bir diğer mahalde tutuşturulacak bir malzemeye sahip değil ise E sınıfı bir doğrama iş görebilmektedir. Diğer bir örnek  yangın doğramasının kullanıldığı alanda korunacak mahalin kesinlikle ısıyı geçirmemesi gerekli ise de EI sınıfı bir doğrama sisteminden vaz geçilemez. Ancak elbette bu tip konularda uzman danışmanların görüşleri alınmalı ve mevzuatlara bakılmalıdır.

E sınıfı yangın doğramalar aşağıdaki görselde görüleceği üzere alev ve dumanı engellerken radyan ısının diğer tarafa geçişine engel olamamaktadır.

Yangın kapılarının sürekli kapalı halde olması veya yangın anında kendiliğinden kapanır otomatik kapama sistemleri ile birleştirilmesi gerekmektedir. Özellikle yangın kaçış merdivenleri yüksek katlı yapılarda açık kalmaları durumunda baca vazifesi görerek  yayılımı geciktirmek yerine hızlandırabilir. Aynı sorun bina cephelerinde de söz konusudur. Dolayısı ile elektro manyetik veya mekanik kapama aygıtları bu tip durumların kontrol edilmesini sağlama amaçlı kullanılmaktadır. Sistemler elektronik detektörler ile yangın algılandığında aktive olacak şekilde tasarlanmalı ve istenen açma  kapama hareketini  yangın senaryosuna göre işletmelidir.

EI sınıfı yangın doğramaları aşağıdaki görselde görüleceği üzere alev ve dumanı engellerken radyan ısının diğer tarafa geçişine de engel olmaktadır.   

Buna göre yangın doğramaları belli bir sıcaklığa ulaştığında alev, duman ve gaz geçişini engellemesini sağlayan unsurlar aşağıda sıralanmıştır:

• Doğramanın kasa ve kanat olarak yangına dayanıklı olması özel alaşım ile sertifikası ile belgelenen süre boyunca yangının sebep olduğu ısı derecesine dayanması
• Doğramanın montajının yapılacağı duvarın en az doğrama kadar uzun süre yangına dayanıklı olması
• Zeminden yangının ilerlemesini önleyecek bir zemin kaplamasının yapılması
• Kaçış esnasında takılıp düşmeleri engelleyecek eşiksiz kapı kanat sistemleri 
• Üzerinde bulunan şeffaf camın aynı özellik ve süre ile dayanımlı olması
• Varsa açılır kanatlarda yer alan aksesuarların yangına dayanımlı olması (Fitiller, panik bar, kapı kolu , menteşe vb.)
• Özellikle fitillerin yangın dayanımına ek olarak ısıya maruz kalınca şişen ve mekanlar arası gaz geçirimini engelleyen ürünler olması         

3-    Uygulama ve ilave faydalar: Alüminyum doğrama sistemi ile bina yerleşkesi içerisinde 1 nolu senaryoya göre 2 no’lu sistem seçimleri yapılmışsa ilave ne gibi faydalar sağlanabilir noktası da değerlendirilebilir. Mimari tasarımın bileşen parçaları da mevcut olup estetik, akustik, güvenlik, konfor ve aydınlık mahaller buna örnek gösterilebilir. Camlı yangın doğrama sistemlerinin, camlı olması sebebi ile normal kapalı yüzeylere (solid yüzeyler) nazaran daha aydınlık mahalleri vaat edecekleri aşikardır. Binaların normal kullanım esnasında tasarruf etmesi daha az elektrik harcamaları ısı ve aydınlatma giderlerine katkı sağlayarak daha az elektrik kullanımına sebep olurlar. Normal alüminyum doğrama gibi göründükleri için estetik olarak yapıya görsel katkıda bulunurlar. Yangına dayanıklı doğrama ve kapıların güvenlik amacı ile kontrollü geçişler, kilitlenebilir özellikleri veya sınırlandırılmış yetkili belirleyebilme vb. özellikleri ile de sağladıkları katkılar da ilave fayda olarak değerlendirilebilir. 

Sonuç itibariyle pasif güvenlik önlemleri arasında binalarda yaygın kullanıma sahip bu ürünlerin tasarımdan uygulamaya her türlü sertifikasyon işlemine uygun ve üretici firmanın vermiş olduğu direktiflere uygun biçimde tamamlanması gerekmektedir. Üreticilerin üretmiş oldukları doğramalara veya kapılara ne zaman üretildiği , kaç dakika dayanıma sahip olduğu , kimin tarafından üretildiğini açıklayan plakalara sahip olmaları gerekmektedir. Bina işletmesi esnasında da ilgili doğramaların belirli periyotlarla ( önerilen her yıl en az 2 defa ) kontrolünün yetkili servisleri tarafından yapılması gerekmektedir.

 1714 yılında kurulan İtfaiye Teşkilatı’mızın binalara ruhsat verilmesi aşamasında değerli bilgi ve tecrübeleri mevcuttur. Tüm kurallar aslında yangın afeti esnasında yaşam hakkının korunması amacı ile uygulanmaktadır.